TOP 5 RỦI RO BẢO MẬT THƯỜNG GẶP Ở DOANH NGHIỆP VIỆT NAM 

16/08/2025 | Tin tức An toàn thông tin

Tìm hiểu rủi ro bảo mật và rủi ro an toàn thông tin phổ biến mà doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt, từ tấn công mạng, mã độc ransomware, lỗ hổng an ninh mạng cho đến sai sót của nhân viên. Bài viết cung cấp thực trạng an toàn thông tin ở Việt Nam hiện nay, hậu quả và giải pháp giúp nâng cao bảo mật doanh nghiệp và đảm bảo an toàn bảo mật thông tin trước mọi mối đe dọa.

1. Bối cảnh

Trong thời đại số, an toàn bảo mật thông tin không còn là một khái niệm xa vời hay chỉ dành riêng cho các tập đoàn công nghệ lớn. Mọi doanh nghiệp – từ start-up, SME đến các tổ chức nhà nước – đều đang vận hành dựa trên dữ liệu và hệ thống trực tuyến. Chỉ một sự cố nhỏ, như rò rỉ mật khẩu hay bị cài mã độc, cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng: mất dữ liệu quan trọng, tổn hại uy tín thương hiệu, gián đoạn hoạt động kinh doanh, thậm chí đánh mất cả thị trường vào tay đối thủ.

Bức tranh an toàn thông tin tại Việt Nam hiện nay đang ở mức đáng báo động. Năm 2024 ghi nhận hơn 659.000 vụ tấn công mạng, với 46,15% cơ quan và doanh nghiệp trở thành nạn nhân. Chỉ tính riêng 8 tháng đầu năm, Cục An toàn thông tin đã xử lý 4.029 sự cố tấn công mạng. Những con số này cho thấy các mối đe dọa không chỉ gia tăng về số lượng mà còn tinh vi hơn, nhắm thẳng vào những điểm yếu trong hệ thống bảo mật. Trước thực trạng đó, câu hỏi cấp thiết đặt ra là: Đâu là những rủi ro bảo mật phổ biến nhất mà doanh nghiệp Việt Nam cần đặc biệt lưu tâm để phòng ngừa và ứng phó kịp thời?

2. Rủi ro bảo mật là gì?

Rủi ro bảo mật là khả năng thông tin, hệ thống hoặc dữ liệu quan trọng của doanh nghiệp bị truy cập, sử dụng, thay đổi hoặc phá hủy trái phép. Những sự cố này có thể gây ra tổn thất nghiêm trọng về tài chính, làm giảm uy tín thương hiệu, gián đoạn hoạt động kinh doanh và thậm chí dẫn tới vi phạm pháp luật.

Nguồn gốc của rủi ro bảo mật thường xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm:

• Tấn công mạng từ bên ngoài: do các hacker, nhóm tội phạm mạng hoặc cá nhân có ý đồ xấu thực hiện nhằm đánh cắp dữ liệu, tống tiền hoặc phá hoại hệ thống.
• Sơ suất hoặc hành vi từ bên trong: có thể đến từ nhân viên, đối tác hoặc nhà thầu vô tình hoặc cố ý làm rò rỉ, xóa, hoặc làm sai lệch dữ liệu.
• Yếu tố công nghệ: lỗ hổng phần mềm, hệ điều hành hoặc ứng dụng chưa được vá lỗi; thiết bị phần cứng lỗi thời hoặc không được bảo trì, tạo điều kiện cho kẻ xấu khai thác.

3. Top 5 rủi ro bảo mật thường gặp ở doanh nghiệp Việt Nam

3.1. Tấn công Phishing / Email giả mạo

Tấn công phishing là hình thức lừa đảo qua email phổ biến nhất trong an ninh mạng hiện nay. Hacker sẽ giả mạo tổ chức uy tín như ngân hàng, đối tác kinh doanh, cơ quan nhà nước hoặc chính quản lý nội bộ để đánh lừa nhân viên cung cấp thông tin đăng nhập, dữ liệu nhạy cảm hoặc kích vào liên kết độc hại chứa mã độc.

Các email giả mạo thường có địa chỉ gửi gần giống thật, nội dung tạo cảm giác khẩn cấp (“Xác minh ngay”, “Tài khoản sẽ bị khóa”), hoặc chứa file đính kèm khả nghi.

Hậu quả: 

• Mất quyền truy cập hệ thống, dẫn đến gián đoạn công việc.
• Rò rỉ thông tin khách hàng, dữ liệu tài chính hoặc mật khẩu quản trị.
• Lây nhiễm mã độc vào toàn bộ hệ thống công ty

Giải pháp phòng ngừa:

• Đào tạo nhân viên nhận diện dấu hiệu email lừa đảo.
• Sử dụng hệ thống lọc email spam, sandbox phân tích file đính kèm.
• Áp dụng xác thực đa yếu tố (MFA) để tăng lớp bảo vệ.

3.2. Mã độc Ransomware

Ransomware là loại mã độc mã hóa toàn bộ dữ liệu của doanh nghiệp, sau đó yêu cầu trả tiền chuộc để được cung cấp khóa giải mã. Loại tấn công này thường xâm nhập qua email phishing, lỗ hổng phần mềm hoặc USB bị nhiễm. Dấu hiệu nhận biết bao gồm: tệp tin đổi đuôi lạ, xuất hiện thông báo đòi tiền chuộc, và dữ liệu không thể mở được.

Hậu quả: 

• Gián đoạn toàn bộ hoạt động kinh doanh.
• Mất dữ liệu vĩnh viễn nếu không có bản sao lưu.
• Chi phí khắc phục cực cao — theo IBM Cost of a Data Breach 2024, trung bình thiệt hại là 4,88 triệu USD/vụ.

Giải pháp phòng ngừa: 

• Sao lưu dữ liệu định kỳ, lưu trữ bản backup offline.
• Cập nhật và vá lỗ hổng bảo mật phần mềm thường xuyên.
• Chặn thực thi các file đáng ngờ hoặc không rõ nguồn gốc.

3.3. Lỗ hổng hệ thống chưa vá

Các hệ thống phần mềm, ứng dụng hoặc máy chủ chưa được cập nhật bản vá bảo mật sẽ trở thành “cửa ngõ” cho hacker xâm nhập. Lỗ hổng có thể nằm ở hệ điều hành, ứng dụng web hoặc thiết bị mạng.

Hậu quả:

• Hacker chiếm quyền điều khiển hệ thống từ xa.
• Đánh cắp dữ liệu quan trọng hoặc cài cắm mã độc.

Giải pháp phòng ngừa:

• Cập nhật và vá lỗi bảo mật định kỳ.
• Thực hiện kiểm thử xâm nhập (pentest) thường xuyên.
• Giám sát và phát hiện kịp thời các truy cập bất thường.

3.4. Nhân viên vô tình để lộ thông tin

Nhân viên có thể vô tình làm rò rỉ dữ liệu khi gửi nhầm tài liệu cho bên ngoài, chia sẻ file nhạy cảm qua email cá nhân hoặc để mật khẩu trên giấy note. Đây là nguyên nhân từ bên trong (insider threat) nhưng xảy ra do thiếu nhận thức về bảo mật.

Hậu quả:

• Rò rỉ dữ liệu khách hàng hoặc kế hoạch kinh doanh quan trọng.
• Ảnh hưởng nghiêm trọng tới hợp đồng và uy tín với đối tác.

Giải pháp phòng ngừa:

• Thiết lập chính sách phân quyền dữ liệu rõ ràng.
• Đào tạo nhận thức an toàn thông tin định kỳ.
• Sử dụng giải pháp DLP (Data Loss Prevention) để kiểm soát luồng dữ liệu ra ngoài.

3.5. Mất thiết bị chứa dữ liệu

Rủi ro xảy ra khi laptop, USB, ổ cứng di động hoặc smartphone chứa dữ liệu công việc bị mất hoặc bị trộm. Nếu thiết bị không được mã hóa, hacker có thể truy cập trực tiếp vào dữ liệu.

Hậu quả:

• Lộ lọt dữ liệu nhạy cảm, thông tin khách hàng hoặc tài liệu mật.
• Mất uy tín doanh nghiệp, thậm chí vi phạm quy định pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Giải pháp phòng ngừa:

• Mã hóa toàn bộ ổ đĩa để ngăn truy cập trái phép.
• Trang bị khả năng định vị và xóa dữ liệu từ xa.
• Hạn chế lưu trữ dữ liệu nhạy cảm trên thiết bị cá nhân.

4. Hậu quả nếu không xử lý kịp thời sự cố an ninh mạng

Việc chậm trễ hoặc bỏ qua các sự cố an ninh mạng không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu của doanh nghiệp.

4.1. Tổn thất tài chính nghiêm trọng

Doanh nghiệp có thể phải đối mặt với chi phí bồi thường cho khách hàng bị ảnh hưởng, mất doanh thu do gián đoạn kinh doanh, cùng các khoản phí khắc phục sự cố và phục hồi hệ thống. Trong nhiều trường hợp, chi phí này lên tới hàng tỷ đồng.

4.2. Mất uy tín thương hiệu

Một sự cố bảo mật lớn khiến khách hàng và đối tác mất niềm tin vào khả năng phòng chống tấn công mạng của doanh nghiệp. Việc khôi phục hình ảnh thương hiệu có thể mất nhiều năm, trong khi thị phần dễ dàng rơi vào tay đối thủ.

4.3. Rắc rối pháp lý

Theo Nghị định 85/2016/NĐ-CP và Luật An ninh mạng, các vi phạm liên quan đến bảo mật thông tin có thể bị xử phạt lên đến hàng trăm triệu đồng, kèm theo các biện pháp khắc phục bắt buộc.

4.4. Nguy cơ ngừng hoạt động

Không ít doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) tại Việt Nam đã phải đóng cửa sau các sự cố an ninh mạng nghiêm trọng, do không đủ nguồn lực tài chính và kỹ thuật để phục hồi.

Phát hiện và xử lý kịp thời các rủi ro an ninh mạng là yếu tố sống còn để bảo vệ an toàn thông tin, duy trì uy tín, và đảm bảo hoạt động kinh doanh bền vững. Doanh nghiệp cần chủ động xây dựng kế hoạch phòng chống tấn công mạng ngay từ bây giờ, thay vì chờ đến khi sự cố xảy ra mới hành động.

5. Giải pháp phòng tránh cơ bản

Để hạn chế tối đa nguy cơ mất mát dữ liệu, gián đoạn hệ thống hoặc bị tấn công mạng, doanh nghiệp cần chủ động triển khai các biện pháp bảo mật ngay từ sớm. Một số giải pháp cơ bản nhưng hiệu quả gồm:

5.1. Đánh giá rủi ro bảo mật định kỳ

Thực hiện kiểm tra, đánh giá hệ thống hạ tầng CNTT và các điểm yếu bảo mật ít nhất 1–2 lần/năm để kịp thời phát hiện và xử lý lỗ hổng.

5.2. Cập nhật bản vá và phần mềm hệ thống

Luôn duy trì phiên bản mới nhất của hệ điều hành, ứng dụng và các phần mềm bảo mật nhằm ngăn chặn hacker khai thác lỗ hổng đã biết.

5.3. Sao lưu dữ liệu và kiểm tra khả năng phục hồi

Lập kế hoạch sao lưu dữ liệu định kỳ, lưu trữ trên nhiều nền tảng (on-premises và cloud) và kiểm tra khả năng khôi phục để đảm bảo tính liên tục kinh doanh.

5.4. Đào tạo nhân viên về an toàn bảo mật thông tin:

Tổ chức các buổi huấn luyện định kỳ về nhận diện email lừa đảo, cách xử lý khi phát hiện sự cố và tuân thủ chính sách bảo mật của doanh nghiệp.

5.5. Triển khai giải pháp bảo mật đa lớp

Kết hợp nhiều công cụ bảo mật như tường lửa (Firewall), hệ thống phát hiện/ngăn chặn xâm nhập (IDS/IPS), giải pháp ngăn rò rỉ dữ liệu (DLP)… để tăng cường khả năng phòng vệ.

Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng phòng chống tấn công mạng, mà còn tối ưu chi phí khắc phục sự cố và bảo vệ uy tín thương hiệu.

Tổng kết:

Nhận diện và xử lý kịp thời rủi ro bảo mật là bước quan trọng để bảo vệ doanh nghiệp trong bối cảnh an ninh mạng ngày càng phức tạp. Đừng chờ đến khi sự cố xảy ra mới bắt đầu lo lắng — khi đó thiệt hại đã quá lớn.

→ Liên hệ THD Cyber Security để được kiểm tra bảo mật toàn diện, rà soát hệ thống và nhận tư vấn giải pháp phù hợp, giúp doanh nghiệp của bạn an toàn trước mọi mối đe dọa.

#Blog  #Tintuc  #Top5ruirobaomat  #THD